(TAP) - Đó là trích dẫn từ báo cáo “Ngũ cốc: Thị trường và Thương mại Thế giới” của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ công bố đầu tháng 7 vừa qua. Qua một số hoạt động ngoại giao gần đây, không chỉ Việt Nam, chính quyền Manila (thủ đô Philippines) còn tăng cường nhập khẩu gạo từ Thái Lan, Myanmar và Pakistan.
Nhận định từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (United States Department of Agriculture, viết tắt: USDA), hiện nay, Philippines là quốc gia tiêu thụ và nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới. Với việc thông qua Luật Thuế quan gạo (Rice Tariffication Law) vào tháng 2/2019, hạn chế về số lượng đã được thay thế bằng thuế quan, cho phép khu vực tư nhân tiếp cận hàng nhập khẩu một cách không hạn chế.
Điều này thúc đẩy mức tiêu thụ ở Manila tăng từ 14,4 triệu tấn trong năm 2019 - 2020 lên 17,5 triệu tấn trong giai đoạn 2024 - 2025. Mức nhập khẩu tăng dẫn đến sự tương quan chặt chẽ hơn giữa giá gạo quốc tế và giá gạo nội địa.
An ninh lương thực đang là vấn đề được nhiều quốc gia quan tâm (Nguồn: pexels)
Mặc dù Ấn Độ vẫn là nước sở hữu trữ lượng gạo xuất khẩu hàng đầu thế giới nhưng lệnh cấm xuất khẩu từ chính quyền New Delhi vào năm ngoái (thiên tai ở Ấn Độ và cân bằng giá thành như TAP News từng đưa tin) khiến nhu cầu của Philippines đang chuyển hướng sang Việt Nam và Thái Lan.
Nhìn chung, điều này giúp chính quyền Manila giải tỏa “cơn khát” tạm thời, song lại đối mặt trước một vấn đề bất cân bằng về giá thành kinh doanh gạo nhập khẩu. Người mua ở Philippines thường phải trả mức giá cao cho những đơn vị cung ở Đông Nam Á, dẫn đến giá bán lẻ ở nước này bị thổi phồng, nguy cơ gia tăng lạm phát.
Giá gạo nội địa Philippines tăng mạnh những năm qua (Nguồn: United States Department of Agriculture)
Trong bối cảnh nguồn cung từ thị trường tăng và cần ứng phó trước nguy cơ mất an ninh lương thực do hiện tượng thời tiết cực đoan (El Nino), vào tháng 6/2024, Chính phủ Philippines đã giảm thuế suất nhập khẩu đối với gạo từ 35% xuống còn 15%, cho cả thuế suất trong hạn ngạch và ngoài hạn ngạch.
Nhờ cơ chế trên, Philippines vẫn đảm bảo nguồn cung ngắn hạn cho lượng gạo tồn kho năm 2024 - 2025 thông qua tăng lượng nhập khẩu, song thuế suất thấp hơn dự kiến, giảm bớt áp lực lạm phát đồng thời thúc đẩy tiêu thụ trong nước.
Cũng theo báo cáo của USDA, trong giai đoạn 2 Quý đầu năm nay, ghi nhận Philippines đã nhập khẩu khoảng 2,3 triệu tấn gạo, trong đó có 1,8 triệu tấn từ Việt Nam. Vào ngày 18/7 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp (Department of Agriculture) Philippines Francisco Tiu Laurel Jr. và người đồng cấp phía Việt Nam - Bộ trưởng Lê Minh Hoan đã có cuộc gặp, nhất trí việc chính quyền Hà Nội sẽ cải thiện chất lượng gạo và tăng sản lượng giúp đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng ở nước láng giềng Đông Nam Á, trong đó có Philippines.
Cuộc gặp giữa Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Francisco Tiu Laurel Jr. và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan (Nguồn: Cổng thông tin điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam)
Tuy nhiên, qua tình hình thực tế cùng một số hoạt động ngoại giao gần đây, chính quyền Manila dường như còn tăng nhập khẩu gạo từ một số quốc gia khác, không chỉ Việt Nam. Tính đến thời điểm công bố báo cáo, tổng lượng nhập khẩu từ Thái Lan, Myanmar và Pakistan cũng vượt quá 430.000 tấn.
Gần đây, vào ngày 10/7, lãnh đạo Bộ Ngoại thương (Department of Foreign Trade) Thái Lan và Hiệp hội xuất khẩu gạo (Rice Exporters Association) nước này đã có cuộc gặp trao đổi cùng đại diện Cơ quan Lương thực Quốc gia (National Food Authority) Philippines ở thủ đô Manila. Tại đây, đôi bên đã ký biên bản ghi nhớ việc Philippines sẽ nhập khẩu ít nhất 130.000 tấn gạo, trị giá hơn 2.800 triệu Baht từ chính quyền Bangkok trong nửa cuối năm 2024.
Tuy nhiên, trao đổi trước truyền thông châu Á, Chủ tịch Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan - ông Charoen Laothamatas cho biết, lúa gạo nước này khó có thể cạnh cạnh tranh tại thị trường Philippines trong phần còn lại của năm nay vì nguồn cung từ Pakistan dồi dào hơn. Đồng thời, mặt hàng lương thực xuất khẩu từ Bangkok khó cạnh tranh được với Việt Nam, quốc gia có năng suất lúa tốt.
Nhận định từ các chuyên gia thuộc cơ quan Nông nghiệp Hoa Kỳ, năng suất lúa trung bình của Thái Lan dao động từ 400 - 500 kg/rai (1,600 mét vuông), trong khi của Việt Nam là 700 - 900 kg/rai. Việt Nam chính là nhà cung cấp lớn nhất trong lịch sử Philippines khi thường xuất khẩu khoảng 80% lượng gạo hàng năm cho Manila.
Kelvin Huynh
Bình luận